Kwas azelainowy

Co to jest kwas azelainowy?

To naturalny związek chemiczny, który występuje w ziarnach zbóż, takich jak pszenica, jęczmień czy żyto. Jest również produkowany przez niektóre drożdżaki bytujące na skórze. W kosmetyce i dermatologii jest stosowany ze względu na swoje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i złuszczające. Kwas azelainowy pomaga w leczeniu trądziku, trądziku różowatego oraz w redukcji przebarwień skóry, takich jak plamy posłoneczne czy melasma. Może być stosowany w kremach, żelach i peelingach, działa łagodnie i jest dobrze tolerowany przez skórę.

Kwas azelainowy stosowany jest miejscowo, najczęściej w formie kremów (20%) lub żeli (15%), co czyni go efektywnym w leczeniu popularnych dermatoz, takich jak trądzik zwykły, trądzik różowaty oraz schorzenia związane z nadmierną pigmentacją skóry (np. przebarwienia pozapalne). Jego działanie hamujące tyrozynazę, enzym odpowiedzialny za produkcję melaniny, sprawia, że AZA jest stosowany także w przypadku przebarwień, przy jednoczesnym braku ryzyka odbarwienia zdrowej skóry.

Kwas azelainowy jest szeroko stosowany zarówno w monoterapii, jak i terapii łączonej, ciesząc się wysoką skutecznością oraz dobrą tolerancją przez pacjentów. Oprócz terapii miejscowej, AZA stosuje się także jako składnik peelingów chemicznych w leczeniu trądziku czy fotostarzenia skóry​

Kwas azelainowy (AZA) jest nasyconym kwasem dikarboksylowym, który naturalnie występuje w niektórych ziarnach pełnoziarnistych, takich jak pszenica, jęczmień i żyto, a także produkowany jest przez grzyby z rodzaju Malassezia furfur. Jego wyjątkowe właściwości sprawiają, że jest powszechnie wykorzystywany w dermatologii, zarówno w leczeniu dermatoz, jak i w pielęgnacji skóry. Kwas azelainowy wykazuje wielokierunkowy wpływ na skórę dzięki swoim właściwościom przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym, keratolitycznym oraz przeciwłojotokowym​.

Kwas azelainowy działa na skórę w sposób wielokierunkowy, co czyni go skutecznym w walce z różnymi problemami skórnymi:

1. Zwalcza bakterie wywołujące trądzik – hamuje rozwój bakterii odpowiedzialnych za trądzik i stany zapalne skóry, takich jak Propionibacterium acnes i Staphylococcus epidermidis. Co ważne, bakterie nie uodparniają się na kwas azelainowy, co jest jego dużą zaletą w porównaniu do antybiotyków.

2. Łagodzi stany zapalne – kwas azelainowy zmniejsza stan zapalny w skórze poprzez redukcję szkodliwych cząsteczek, które mogą powodować uszkodzenia komórek. Dzięki temu ogranicza procesy zapalne, które mogą prowadzić do powstawania wyprysków czy zaczerwienień.

3. Reguluje złuszczanie się skóry – wpływa na proces rogowacenia naskórka, co zapobiega zatykaniu porów i tworzeniu się zaskórników. Pomaga w normalizacji naturalnego procesu złuszczania skóry, co jest szczególnie ważne w leczeniu trądziku.

4. Kontroluje wydzielanie sebum – hamuje enzym odpowiedzialny za nadmierną produkcję sebum (łojotok), co pomaga w regulacji poziomu tłuszczu na skórze, zmniejszając świecenie się i przetłuszczanie skóry.

5. Rozjaśnia przebarwienia – blokuje enzym odpowiedzialny za produkcję melaniny, co pomaga w redukcji przebarwień skóry, takich jak plamy posłoneczne czy melasma. Co ważne, kwas azelainowy działa tylko na zmienione miejsca, nie wpływając na zdrową skórę wokół nich, co czyni go bezpiecznym rozwiązaniem w porównaniu do innych preparatów rozjaśniających.

Z czym nie należy łączyć kwasu azelainowego?

Kwas azelainowy ma właściwości silnie złuszczające, co może powodować łuszczenie i przesuszenie skóry. Jest to normalna reakcja, która zwykle ustępuje przy dłuższym stosowaniu produktu. Jednak kwasu azelainowego nie powinno się łączyć z retinolem (pochodną witaminy A), zarówno stosowanym miejscowo, jak i doustnie, ponieważ może to zwiększyć podrażnienie skóry.