Przebarwienia - co to jest i jak z nimi walczyć?

Przebarwienia skóry stanowią zauważalne, często niepożądane zmiany w pigmentacji, które mogą przybierać formę lokalnych plam lub rozległych obszarów. Te zmiany, które często są postrzegane jako usterki kosmetyczne, są bezpośrednio związane z melaniną - naturalnym pigmentem skóry, który nadaje jej kolor.

Melanina pochodzi od specjalnych komórek w naskórku, zwanych melanocytami. Co interesujące, mimo swojego kluczowego wpływu na kolor skóry, melanocyty stanowią zaledwie 3% wszystkich komórek naskórka. Resztę stanowią głównie keratynocyty - komórki odpowiedzialne za produkcję keratyny, białka które tworzy zewnętrzną, ochronną barierę skóry.

Przebarwienia skóry są wynikiem zaburzeń w produkcji melaniny lub jej dystrybucji. Zdrowy proces syntezy melaniny jest precyzyjnie kontrolowany i zrównoważony. Kiedy jednak ten proces zostaje zakłócony - na przykład przez szkodliwe działanie promieniowania UV, hormonalne zmiany w organizmie, stan zapalny skóry lub interakcje z niektórymi lekami - może dojść do nadmiernej produkcji melaniny i powstania przebarwień.

Synteza melaniny to skomplikowany proces biochemiczny, który zależy od enzymu o nazwie tyrozynaza. Tyrozynaza katalizuje pierwsze dwie etapy przekształcania aminokwasu tyrozyny w melaninę. W pierwszym etapie, tyrozynaza katalizuje przekształcanie tyrozyny w DOPA (Dihydroksyfenyloalaninę), a następnie DOPA jest przekształcane w DOPAchinon. W kolejnych etapach, DOPAchinon jest dalej modyfikowany, aż w końcu powstaje melanina.

 Godnymi polecenia preparatami wpływającymi na redukcje przebarwień, poprzez zawartość w swoim składzie substancj rozjaśniających będą np.:

COSMELAN 2 krem na przebarwienia

Skin Tech Blending Bleaching Cream

Cebelia Reinforced Depigmenting

Dermaquest SkinBrite Cream

Zmiany hiperpigmentacyjne są zjawiskiem dość zróżnicowanym i różnorodnym, a ich klasyfikacja jest istotna dla rozumienia mechanizmów prowadzących do ich powstawania oraz dla doboru odpowiednich metod leczenia. Podstawowym kryterium podziału zmian hiperpigmentacyjnych jest lokalizacja skupisk melaniny - pigmentu odpowiedzialnego za barwę skóry. Możemy wyróżnić trzy główne typy takich zmian.

Przebarwienia naskórkowe są typem zmian, w których melanina gromadzi się głównie w naskórku - zewnętrznej warstwie skóry. Skóra w tych obszarach może wyglądać na ciemniejszą lub inaczej zabarwioną w porównaniu do otaczającej skóry. Przebarwienia te są najczęściej wynikiem nadmiernej ekspozycji na słońce, starzenia się skóry lub stanów zapalnych.

Zmiany skórne to te, w których melanina znajduje się głębiej - w warstwie brodawkowatej skóry właściwej. Te zmiany są zazwyczaj ciemniejsze i trudniejsze do leczenia niż przebarwienia naskórkowe, ponieważ leki i zabiegi muszą przeniknąć głębiej, aby osiągnąć nagromadzoną melaninę.

Przebarwienia mieszane to takie, które wykazują cechy zarówno przebarwień skórnych, jak i naskórkowych. W tych przypadkach melanina gromadzi się zarówno w naskórku, jak i skórze właściwej. Tego typu przebarwienia mogą być trudniejsze do leczenia, ponieważ wymagają podejścia celującego w różne warstwy skóry.

Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla wyboru skutecznej terapii. Leczenie hiperpigmentacji może obejmować różne strategie, od kremów wybielających, przez peelingi chemiczne, aż po procedury laserowe, a właściwy wybór zależy od typu i głębokości przebarwień.

Do czynników wpływających na pojawienie się przebarwień zaliczamy:

• promieniowanie UV,
• zaburzenia hormonalne (ciąża, antykoncepcja, zastępcza terapia hormonalna, menopauza),
• choroby układowe (niewydolność nerek, cukrzyca, choroby wątroby, zapalenie przydatków, niedoczynność nadnerczy, nadczynność tarczycy ),
• leki, kosmetyki, zioła fototoksyczne i fotoalergizujące (np.: paracetamol, salicylany, amiodaron, zidowudyna, psoraleny, olejek bergamotowy),
• zmiany zapalne (łuszczyca, trądzik, atopowe zapalenie skóry, liszaj płaski, twardzina, toczeń rumieniowaty układowy),
• urazy mechaniczne,
• kontakt z niektórymi metalami.

   Na skuteczność terapii depigmentacyjnej wpływ ma wiele czynników m.in. prawidłowe rozpoznanie, a także dobór metod zabiegowych uzależnionych od położenia i rodzaju zmian, jaki i pielęgnacja domowa połączona z fotoprotekcją. Należy jednak pamiętać, iż terapie rozświetlające hiperpigmentacje są długie i nie zawsze mają efekt całkowitej niwelacji zmian, jednak należy podejmować walkę z tym problemem i poddawać się zabiegom wybielającym przebarwienia, choć czasem zaburzenia te mogą mieć charakter nawrotowy. Istnieje jednak duża szansa na całkowitą lub częściową skuteczność terapii. Kuracje pozwalają nam na inny komfort życia Pamiętać należy o odpowiedniej fotoprotekcji zarówno w trakcie kuracji jak i po.

   Najczęściej stosowanymi zabiegami po stronie medycyny estetycznej i kosmetologii są mechaniczne złuszczania naskórka, peelingi chemiczne, a najskuteczniejsze okazują się połączenia tych zabiegów. Do złuszczania chemicznego z tym rodzajem problemów najczęściej stosuje się kwas migdałowy, azelainowy, glikolowy, pirogronowy i salicylowy- mogą one występować również razem w odpowiednio dobranych preparatach oraz kolejności stosowania. Do tego rodzaju peelingów zaliczyć możemy również kwas TCA. Jeśli terapeuta widzi wskazania zabiegi można łączyć z mezoterapią. Do bardziej złożonych preparatów złuszczających naskórek dedykowanych przebarwieniom wlicza się np.: Nomelan Cafeico, Cosmelan czy Dermamelan.

Po procesie terapii depigmentacyjnej, który skupia się na redukcji i kontrolowaniu występowania przebarwień, kluczowym krokiem jest pielęgnacja po-zabiegowa. Celem jest nie tylko utrzymanie efektów zabiegu, ale również zapobieganie powstawaniu nowych zmian pigmentacyjnych.

Zalecane są preparaty zawierające substancje wybielające, które nie tylko przeciwdziałają przebarwieniom, ale również działają nawilżająco i regenerująco na skórę. Stosowanie takich preparatów pomaga utrzymać skórę zdrową i promieniującą, podczas gdy aktywne składniki przeciwdziałają powstawaniu nowych przebarwień.

Hydrochinon i jego pochodne są często używane w leczeniu przebarwień skóry, ze względu na ich silne właściwości inhibujące produkcję melaniny. Natomiast 4-N-butylorezorcynol jest składnikiem, który również hamuje aktywność tyrozynazy, enzymu odpowiedzialnego za produkcję melaniny.

Inną ważną substancją jest N-acetylo-glukozamina (NAG), która działa synergistycznie z innymi składnikami, aby zwiększyć efekt wybielający i hamować produkcję melaniny. Arbutyna działa poprzez hamowanie tyrozynazy, podobnie jak kwas azelainowy, który dodatkowo posiada właściwości przeciwzapalne.

Kwas kojowy jest popularnym składnikiem w produktach do pielęgnacji skóry z powodu swoich właściwości antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i wybielających. Tymczasem, kwas askorbinowy, czyli witamina C, jest silnym antyoksydantem, który pomaga w walce z wolnymi rodnikami i promuje jasność skóry.

Retinoidy są znanymi składnikami w pielęgnacji skóry, które mogą przyspieszać odnowę komórkową, promować produkcję kolagenu i hamować produkcję melaniny. Efekty stosowania retinoidów są widoczne po około 3 miesiącach, ale najlepsze wyniki obserwuje się po około 10 miesiącach kuracji.

Resweratrol, znany ze swoich silnych właściwości antyoksydacyjnych, jest również stosowany w leczeniu przebarwień. Witamina E, soja, aloes i stokrotka pospolita są innymi składnikami, które mogą pomóc w zwalczaniu przebarwień skóry.

   By chronić się przed przebarwieniami najważniejszym krokiem jest fotoprotekcja, czyli stosowanie kremów i kosmetyków z filtrami, unikanie solariów i nadmiernej ekspozycji na słońce, rezygnacja z kosmetyków zawierających alkohol w składzie. Aplikować można również koktajle antyoksydacyjne, tj.: SesDerma Resveraderm Antiox Concentrated Anti-Aging. 

 mgr Dagmara Kierasińska
Kosmetolog - Beauty Club LEMONÉ

Udostępnij: